Kada se razgovara o krvnim sudovima, osnovno je napraviti razliku između arterija i vena. Arterije su krvni sudovi koji odnose krv iz srca prema organima i ekstremitetima, dok su vene krvni sudovi koji vraćaju krv sa periferije prema srcu
Arterije su krvni sudovi sa snažnim i mišićavim zidom koji je značajan u kreiranju protoka kroz arterijski sistem. Za razliku od arterija, zid vena je tanak i oblik mu daje tečnost (krv) koja se nalazi unutar.
Krv u svom toku sa periferije mora da savladava i silu zemljine teže tako što se „penje“ prema srcu uz pomoć sistema zalistaka. Zalisci su raspoređeni unutarvenskih krvnih sudova i obezbeđuju protok samo prema srcu.
Postoje dva venska sistema, koji su između sebe povezani brojnim vezama. Duboki venski sistem je na ekstremitetima položen u dubokom sloju uz arterije (u blizini kosti) i on prenosi najveći deo krvi. Površni venski sistem na donjim ekstremitetima nema značajno mesto u protoku krvi kod ljudi (značajan je kod četvoronožnih životinja), a kada je bolestan može biti generator mnogih problema.
BOLESTI POVRŠNOG VENSKOG SISTEMA
Najčešće su posledica genetski uslovljene slabosti zalistaka na ušću stabala vena ili komunikantnih vena prema dubokom venskom sistemu (tzv. perforatora). Stabla površnih vena se u tim slučajevima značajno šire, postaju čvornovata i izvijugana i tada se uočavaju karakteristične promene vezane za termin „proširenih vena“. U ovim stablima i čvorovima krv usporeno protiče, tako da i najmanje povrede zida vene mogu izazvati proces zgrušavanja krvi. On se odlikuje karakteristikama zapaljenja i to otokom, bolom, crvenilom, povišenom temperaturom (lokalno) i smanjenom pokretljivošću dela ekstremiteta. Ovo zapaljenje se naziva tromboflebitis.
BOLESTI DUBOKOG VENSKOG SISTEMA
Kada se sličan proces desi u dubokoj veni (koja prati arterije) tada se javlja otok dela ekstremiteta periferije uz osećaj tupog ili snažnog bola. Ovakvo zgrušavanje krvi, unutar krvnog suda duboke vene, naziva se duboka venska tromboza i može biti uzrok opasnim komplikacijama kao što je embolija pluća.
Bolesti vena su rasprostranjene jednako i u muškoj i u ženskoj populaciji, mada neki faktori kao što su gojaznost, trudnoća i korišćenje neadekvatne hormonske kontracepcije, u poslednje vreme povećava prevalencu obolevanja u ženskoj populaciji.
Danas postoji veliki broj jednostavnih i neinvazivnih dijagnostičkih procedura kojima sa može postaviti dijagnoza oboljenja vena uz tačnu procenu rizika od nastajanja opasne duboke venske tromboze. Od dijagnostičkih metoda danas je najšire rasprostranjeno ispitivanje vena ultrazvukom (tzv. duplex flebografija).
Lečenje bolesti površnih vena je uvek operativno (odstranjivanje obolelih vena) ili uz pomoć sklerozantnih sredstava (u strogo indikovanim slučajevima!).
PRAKSA BOLNICE "PARKS DR DRAGI"
N.M. (56 godina), iz Temerina
Pre dve nedelje primetila sam otok oko desnog skočnog zgloba koji ne prolazi ni pod kakvom terapijom. Plašim se tromboze, te Vas molim da mi kažete šta da radim.
Duboka venska tromboza se u Vašem dobu relativno često javlja kao posledica brojnih provocirajućih faktora. Na sreću, izuzetno mali procenat otoka, kakav Vi opisujete, je posledica duboke venske tromboze, a još manji procenat od toga prouzrokuje komplikacije (emboliju pluća). Ukoliko Vaš otok tako dugo perzistira, poželjno je uraditi dijagnostički ultrazvučni pregled (duplex flebografija), nakon čega ćete imati pouzdanu dijagnozu.
Š.T. (34 godine), iz Novog Sada
Nakon drugog porođaja pojavile su se vene na levoj nozi. Sada su uočljive i na natkolenici i na potkolenici. Povremeno imam i osećaj težine kada stojim. Da li bi mi pomogla operacija?
Nakon porođaja se često javljaju komplikacije kakvu opisujete. Važno je istaći da vene koje se pojave u trudnoći ili neposredno nakon porođaja, vrlo često se značajno smanje ili povuku za godinu dana. Kod vena koje traju i nakon ovog perioda, a daju tegobe, operacija bi bila jedno od trajnih rešenja.