Da li oboleli od žutice treba da se operišu

Početna strana / O Bolestima / Da li oboleli od žutice treba da se operišu

ŠTA JE ŽUTICA

Pojava žute boje kože i vidljivih sluzokoža se naziva žutica. Stručni naziv je ikterus. Žutica se pojavljuje onda kada u telesnim tečnostima (krv, limfa) i u tkivu ima nagomilano mnogo žučnih boja-pigmenata (bilirubin, biliverdin…).

To se događa u toku nekih bolesti krvi kada u organizmu iz određenih razloga dolazi do povećanog razaranja crvenih krvnih zrnaca – eritrocita (oslobađa se hemoglobin koji se pretvara u bilirubin).

Druga velika grupa žutica se javlja kod raznih oboljenja same jetre (virursni hepatitis, ciroza jetre…).

I treća grupa žutica su one gde postoji poremećaj u oticanju žuči iz jetre u dvanaestopalačno crevo i dalje u creva, gde, u stvari, postoji neka mehanička prepreka. Mehanička prepreka se može razviti ili začepljenjem žučnih kanala npr. kamencem, ili sužavanjem kanala bilo zbog razvoja nekog patološkog procesa u samom kanalu bilo zbog pritiska na kanal spolja (ehinokokna cista jetre, cista ili tumor gušterače…). S obzirom na to da se većina ovih uzroka iz treće grupe žutica mogu rešavati hirurškom intervencijom, uobičajen naziv za njih je „HIRURŠKI IKTERUS“ odnosno, hirurška žutica.

KLINIČKA SLIKA

Osnovni i vodeći znak ove grupe bolesti je, dakle, ŽUTA BOJA KOŽE I VIDLJIVIH SLUZOKOŽA. U krvi nagomilani pigment-bilirubin prelazi i u mokraću i znoj, tako da je MOKRAĆA kod bolesnika TAMNOSMEĐA (boje crnog piva). S druge strane, zbog prepreke nema oticanja pigmenta žuči u creva, te je STOLICA obično sivobleda ili čak BELA i lepljiva zbog prisustva masnih materija. Zbog nagomilavanja bilirubina u koži javlja se SVRAB KOŽE. Svrab je jači kada je vreme toplo, kada se bolesnik znoji i više je izražen po ekstremitetima nego po trupu. Od ostalih simptoma javljaju se usporenje pulsa, sitna tačkasta krvarenja po koži, umor i glavobolja.

Ukoliko dođe do zaglavljivanja kamenčića, bilo iz žučne kese bilo onih koji su nastali u samim žučnim kanalima, mogu se javiti jaki, grčeviti bolovi ispod desnog rebarnog luka sa mogućim širenjem prema leđima i desnoj lopatici, praćeni mučninom, povraćanjem, nadutošću u trbuhu i naravno, žutom prebojenošću kože. Međutim, dešava se da pacijent bude bez tegoba, bez bolova i da iz „čista mira“ požuti. U slučaju da je do začepljenja dovela upala žučnih kanala, pored bolova i žutice dolazi i do porasta telesne temperature, jeze i drhtavice. Treba pomenuti i tumore samih žučnih kanala koji daju nekarakteristične simptome koji mogu trajati mesecima. U fazi pre pojave žutice, koja može trajati više nedelja ili meseci, svrab po koži može biti dominantan simptom. Bolesnici se često žale i na bol u gornjem delu trbuha, ređe su prisutni odsustvo apetita, povraćanje, prolivi. Kad god se bolesnik žali na svrab čiji uzrok nije jasan, treba pomisliti na ove tumore i u tom pravcu usmeriti dijagnozu.

Ukoliko je bolesnik u fazi bolesti gde se ispoljava žutica, laboratorijski rezultati će to dodatno i potvrditi.

DIJAGNOZA

Dijagnoza mehaničke prepreke žučnih kanala (kamenom, tumorom…) zavisi uglavnom od vizualizacionih metoda. ULTRAZVUK je od svih metoda najbrži, najlakši i najbezbedniji. On bi trebalo da bude prvi primenjen kod svih pacijenata kod kojih se sumnja na ovaj tip žutice. Ako se ultrazvukom postavi sumnja da je začepljenje u završnom delu žučnih kanala, sledi snimanje žučnih kanala magnetnom rezonancom, skraćeno MRCP. Ove metode služe za što precizniju procenu stanja pacijenta i stepena njegove bolesti pre hirurške intervencije.

LEČENJE

Kada govorimo o lečenju, hirurška žutica se, kao što i samo ime kaže, u najvećem broju slučajeva leči operativno. Od ovoga se odstupa samo ako je opšte stanje bolesnika takvo da se procenjuje da je rizik od same operacije veliki i da postoje tzv. apsolutne kontraindikacije za operaciju, ili ako je stepen bolesti znatno uznapredovao (ovo se odnosi na maligne tumore ove regije). Kod takvih bolesnika je moguće uvođenje tzv. endoproteza (unutrašnjih proteza) koje šire žučne kanale i tako omogućuju pražnjenje žuči iz njih bez primene operacije. Ako to nije dovoljno, radi se tzv. spoljašnja drenaža tj. odvođenje žuči prema napolje preko kože.

Kod svih ostalih bolesnika se primenjuje operativno lečenje, koje danas može biti klasično i laparoskopski. Klasičan pristup se radi kada je uzrok žutice začepljen kamen. Hirurškim putem se otvaraju žučni kanali i kamen se odstrani iz organizma, dok se operacija završava ili zatvaranjem kanala ili pravljenjem novog otvora i spajanjem žučnih kanala sa nekim delom tankih creva. Ako je uzrok začepljenja tumor, onda se izvrši njegovo isecanje do u zdravo i spajanjem otvorom žučnih kanala iznad tumora sa tankim crevima. Laparoskopska operacija je trenutno najčešća zbog brzine oporavka i vraćanja svakodnevnim aktivnostima (pogledati laparoskopske operacije).

PRAKSA BOLNICE "PARKS DR DRAGI"

M.Š. (48 godina), iz Bača

Pacijentkinja već pet godina ima povremene bolove ispod desnog rebarnog luka, praćene mučninom, ali nikad nije povraćala, uz nadutost u trbuhu. Od pre dve godine na ultrazvuku je konstatovano da ima kamenčiće u žučnoj kesi. Pre četiri dana su se javili jaki bolovi u trbuhu, najjači do sada, povraćala je. Nakon dva dana bolovi su se smirili, ali je njena porodica primetila da je požutela.

Pacijentkinja se javila u našu ustanovu, pregledana je, urađene su potrebne laboratorijske analize i načinjen je ultrazvučni pregled. Utvrđeno je da ima povišene vrednosti bilirubina u krvi i njegovo prisustvo u mokraći, a na ultrazvuku potvrđen je kamen u žučnim kanalima koji je napravio prepreku oticanju žuči. Sledilo je operativno lečenje, kamen iz žučnih kanala je izvađen, uz odstranjenje žučne kese koja je bila izvor kamenja.

M.P. (75 godina), iz Zemuna

Pacijent navodi da 2-3 meseca ima povremene, srednje jake, tupe bolove u trbuhu, najviše sa desne strane, koji su praćeni mučninom, povišenom telesnom temperaturom i drhtavicom. Javio se lekaru, redovno su rađene laboratorijske analize koje su pokazale povremeno povišene vrednosti bilirubina u krvi koje su se nakon nekoliko dana normalizovale. Pre tri dana su se javili do sada najjači bolovi i požuteo je.

Pacijent je nakon primanja u našu ustanovu pregledan, urađene su detaljne laboratorijske analize, načinjen je ultrazvučni pregled. Postavljena je sumnja na akutnu upalu žučnih kanala kao uzroka žutice. U toku operacije, kojoj je bio podvrgnut, potvrđena je preoperativna dijagnoza i prisustvo gnoja u žučnim kanalima koji je napravio prepreku oticanju žuči. Gnoj je odstranjen, žučni kanali su isprani. Nakon operacije nivo bilirubina se normalizovao.